Leerbuddy Vlaanderen is een ondersteunend initiatief voor nieuwe en bestaande buddy- en tutorwerkingen. Het initiatief komt tot stand in samenwerking met de lerarenopleidingen, expertisecentra en lokale initiatieven. Het wordt gedragen door Schoolmakers vzw met steun van de Vlaamse overheid.
Een Leerbuddy is ofwel een student die de rol van buddy opneemt als onderdeel van zijn opleiding, ofwel een vrijwilliger. Die vrijwilliger kan een student zijn (in een onderwijsgerelateerd of sociaal domein (ergotherapie, logopedie …)) of iemand met een pedagogisch bekwaamheidsbewijs (lerarenopleiding gevolgd, leraar op pensioen).

Leerachterstanden zijn voelbaar in onze klassen. Tutoring of een-op-eenbegeleiding is een effectieve ingreep om leerachterstand weg te werken. Via dit initiatief willen we zoveel mogelijk tutoringprojecten in Vlaanderen mogelijk maken en versterken.

We zijn er voor scholen. We bieden scholen een draaiboek aan en brengen scholen samen in een lerend netwerk. Scholen kunnen via onze zoekmachine op de  website op zoek gaan naar buddy’s. We bieden we een overzicht van de verschillende landelijke initiatieven en lokale tutorwerkingen waarop ze beroep kunnen doen in hun regio. Zo versterken we bestaande initiatieven.

We zijn er voor buddy’s. We bieden online thematisch materiaal aan in de Leerbuddy Academie en een lerend netwerk dat samenkomt in intervisies. De buddy kiest zelf aan welke intervisie hij/zij deelneemt.

Vrijwilligers kunnen zich aanmelden op onze website via de zoekmachine.

We zijn er voor bestaande buddywerkingen én nieuwe initiatieven. We brengen buddywerkingen samen in een lerend netwerk en bieden hen houvast via de “vraag en antwoord”-rubriek op onze website. In dat lerend netwerk delen we goede praktijken over alle aspecten van een buddywerking. Bestaande én nieuwe buddywerkingen kunnen hun buddy’s laten deelnemen aan de intervisies.

We leggen de centrale regie over het leerproces van leerlingen bij de scholen. Enkel scholen kunnen aanspraak maken op Leerbuddy’s via onze website.

Uit gesprekken met bestaande werkingen en uit literatuurstudie blijkt dat volgende succesfactoren bepalend zijn voor een buddywerking.

Om de kwaliteit te garanderen, vinden we het belangrijk dat buddy’s een basis hebben pedagogisch-didactische expertise. Een buddy is ofwel een student die de rol opneemt van een buddy als onderdeel van zijn opleiding, ofwel een vrijwilliger. Die vrijwilliger kan een student zijn (in een onderwijsgerelateerd of sociaal domein (ergotherapie, logopedie …)) of iemand met een pedagogisch bekwaamheidsbewijs (lerarenopleiding gevolgd, leraar op pensioen).

De buddy’s verklaren op eer dat ze een Uittreksel uit het Strafregister Model 2 kunnen voorleggen voor het werken met minderjarigen.

Onder de rubriek duurzaam vormen en creëren- thematisch materiaal- kwaliteitsvolle buddybegeleiding vind je een profiel waaraan een buddy best voldoet.

Belangrijk is dat studenten of vrijwilligers worden ingezet voor dit soort Leerbuddy- of tutortaken waartoe ze de nodige competentie bezitten. Een manier om daarmee om te gaan kan bijvoorbeeld zijn om te werken met junior en expert Leerbuddy’s of tutoren.

Uit onderzoek blijkt dat een Leerbuddytraject begint te renderen vanaf een looptijd van 6 à 12 weken.

De school denkt na over een optimale begeleiding :

• tijdens de lesuren, via hoekenwerk of differentiatie-uren, flex-werking…
• naschools of tijdens de middag, zolang de leerling ook voldoende pauze krijgt
• digitaal
• aan huis

• We werken materiaal uit in samenwerking met de (leraren)opleidingen en expertisecentra (draaiboeken, onlinemodules, tool voor de buddy …)
• We faciliteren de lerende netwerken voor buddywerkingen, scholen, opleidingen en buddy’s
• We ondersteunen (zowel nieuwe als bestaande) buddywerkingen, scholen, opleidingen en buddy’s.
• We brengen de klankbordgroep samen. Zij waakt over de doelstellingen van het project en formuleert aanbevelingen om buddy- en tutorwerkingen nog sterker te kunnen uitbouwen en verduurzamen.

• Lerende netwerken: in onze lerende netwerken wordt een kruisbestuiving gemaakt tussen buddywerkingen, opleidingen en scholen. Zij delen daarbij ook ‘good practices’.
• Thematisch materiaal: …
• Intervisies:
• Leersprongdagen
• Zoekmachine
• Klankbordgroep/stuurgroep

• Leerbuddy’s die in het kader van hun stage een leerling begeleiden (thuis en op school) zijn verzekerd door hun opleidingsinstituut.
• Vrijwillige Leerbuddy’s die op school begeleiden vallen onder de schoolverzekering mits bevestiging door de school.
• Leerbuddy’s die aan huis begeleiden zijn verzekerd door de organisatie die hen koppelt met de school:
  • het opleidingsinstituut bij verplichte stage
  • de lokale buddy-organisatie
  • Leerbuddy Vlaanderen.

Om het bereiken van de onderwijsdoelen en kwaliteit te garanderen heb je zowel didactische als pedagogische expertise.

Leerbuddy roept vrijwilligers op die voldoen aan dit profiel:
– ofwel een student (Leerbuddy als onderdeel van de opleiding)
– ofwel een vrijwilliger
* student uit een onderwijsgerelateerd of sociaal domein (ergotherapie, logopedie …)
* met een pedagogisch bekwaamheidsbewijs (leraar op pensioen, vrijwillige leraar…)

Competenties die je kan inzetten bij je begeleiding zijn:

• empathisch zijn
• vlot mondeling en schriftelijk communiceren
• oplossingsgericht denken en handelen
• gestructureerd werken
• positief en toekomstgericht zijn
• maatschappelijk geëngageerd zijn
• verbindend werken
• initiatief nemen
• reflecteren over je eigen handelen

Je werkt met leerlingen die leerachterstand hebben opgelopen ten opzichte van hun jaargenoten. Je pedagogisch-didactische kennis om deze kwetsbare leerlingen en leerlingen positief te betrekken bij hun leerproces is cruciaal.

• Je bent dan ook een kei in je vak.
• Je brengt je expertise op didactisch onderbouwde manieren over.
• Je past bij het een-op-een lesgeven methodieken en leerstrategieën toe die hun effectiviteit bewezen.
• Je ondersteunt de leerling bij hun eigen leerproces door scaffolding en gerichte feedback.
• Je voelt aan wanneer en hoe je inhoudelijk moet bijsturen.
• Je zet online lesgeven en blended learning in waar nodig.

We helpen je vanuit Leerbuddy om de draad terug op te pikken:

• je kan onze online modules volgen
• je kan deelnemen aan onze thematische en open intervisies. Daar kom je terecht in een groepje van een 6 à 12-tal andere buddy’s. Je reflecteert vanuit aangeboden kaders en wisselt goede praktijken en ervaringen uit.

De volledige lijst met intervisies vind je in onze agenda.
Maak gerust gebruik van de materialen. Volg de online modules via het thematisch materiaal. Dit vind je terug onder de rubriek “opleidingen”.

We doen beroep op studenten en vrijwilligers met een pedagogisch bekwaamheidsbewijs.
Je verklaart op eer dat je een uittreksel van het strafregister (Model 596.2) kan voorleggen en je bent bereid je te professionaliseren.

Studenten die een officiële tutor- of buddystage volgen, vinden daarover alle informatie bij hun opleiding.

Vrijwilligers (bv. studenten uit een onderwijsgerelateerd domein of mensen met een pedagogisch bekwaamheidsbewijs) kunnen een profiel opstellen via de zoekmachine.

Leerbuddy’s engageren zich vol onderwijspassie om leerachterstand weg te werken bij de leerling(en) die ze begeleiden.

• Je bent geen beoordelaar of plaatsvervangend leraar die productevaluaties organiseert.
• Je kan een-op-een ondersteuning aanbieden of ondersteuning aan een klein groepje van 2 à 3 leerlingen.
• Je spreekt met de leerkracht af welke kennis en/of vaardigheden je gaat oefenen met de leerling.
• Je stuurt inhoudelijk bij waar nodig in overleg met de leerkracht.
• Je communiceert professioneel met de school, je buddywerking en eventueel de ouders (afhankelijk van de manier van werken die de school naar voor schuift).
• De informatie die de school je geeft, behandel je vertrouwelijk.
• Na de sessies koppel je terug naar de school en neem je op een warme manier afscheid van je leerling.

De vrijwilligersorganisatie bezorgt je de contactgegevens van de school waarmee je zal samenwerken. Indien een school jou via de zoekmachine wilt inschakelen, contacteert de school jou. De contactpersoon van de school begeleidt de samenwerking tussen de leerkracht en de buddy door afspraken te formuleren en zorgt voor de nodige logistieke ondersteuning. Die afspraken zet je best op papier in een afsprakennota. Elke school kan dit invullen op haar eigen manier.

Het sjabloon Afsprakennota kan gebruikt worden als checklist of ingevuld worden bij het maken van afspraken met de buddy(werking). Je vindt het terug bij het thematisch materiaal.

Scholen brengen in eerste instantie in kaart welke leerlingen (door corona) een grote leerachterstand hebben opgelopen ten opzichte van hun jaargenoten. Daarin hebben ze de volledige vrijheid.

De school gebruikt data (leerlingengegevens, testresultaten, observaties, opdrachten, besprekingen op de klassenraad …) om te bepalen wie een Leerbuddy nodig heeft.

Onder de rubriek thematisch materiaal vind je een sjabloon dat scholen kunnen hanteren om tijdens klassenraden te bepalen welke leerlingen in aanmerking komen

Wetenschappelijke studies tonen dat buddy-begeleidingen die geïntegreerd zijn in de schooldag meer impact hebben dan naschoolse. Hou dus rekening met de concentratie en draagkracht van de leerling.

De school bekijkt wanneer de begeleidingssessies best georganiseerd worden. Bestaande werkingen die hier reeds afspraken rond hebben, kunnen deze uiteraard behouden.

• tijdens de lesuren, via hoekenwerk of differentiatie-uren, flex-werking… – (les)momenten waarbij de basisvakken van het curriculum niet in gedrang komen
• naschools of tijdens de middag
• digitaal
• aan huis

De school beslist in overleg hoe vaak de sessies het best doorgaan in functie van de onderwijsnood van de betrokken leerling.

Aandachtspunten:

• Leerbuddy-begeleiding creëert impact vanaf:
  • sessies van 30 tot 60 minuten
  • vanaf 6 à 12 weken
• De aandachtsspanne van de leeftijd van leerlingen geeft richting aan de duur en frequentie van een sessie.
  • Jonge kinderen krijgen beter meerdere kortere sessies.
  • Oudere leerlingen krijgen beter langere sessies maar dan wel minder vaak.

De school organiseert de begeleidingssessies bij voorkeur individueel of in zeer kleine groepjes van 2 à 3 leerlingen.

Studies geven ons alvast de volgende vuistregels mee:

• Een-op-een begeleiding heeft de grootste impact.
• Hoe kleiner de groep hoe beter.
• De impact neemt af bij groepsgroottes van zes of meer leerlingen.
• Kleine groepen van drie leerlingen vormen een mooi gemiddelde.

De school bepaalt wie samen in welke groep zit en/of wie individuele begeleiding krijgt.

Met een-op-een begeleiding bereik je de hoogste impact (behalve voor taal).

Uit onderzoek weten we dat high dosage tutoring het meest effect heeft. Tutoring werkt best met een kleine groep. Een groep bestaat uit 1 tot 6 leerlingen – een groter aantal leerlingen doet het effect van de interventie dalen. Een voordeel is dan wel weer dat meer leerlingen tegelijk worden geholpen.

We geven binnen dit project de voorkeur aan homogene groepssamenstellingen: leerlingen met gelijkaardige leernoden worden gebundeld. Dat maakt het voor de Leerbuddy ook makkelijker om snel in te haken op die noden.

Grijp als Leerbuddy de kans om vanaf het eerste contact een positieve relatie met de leerling op te bouwen. Neem tijd om de leerling beter te leren kennen en jezelf voor te stellen. Bouw vertrouwen. Stel de leerling op zijn gemak en laat hem/haar benoemen hoe hij/zij naar de buddybegeleiding kijkt.

Sommige buddywerkingen hanteren het waardevolle uitgangspunt dat de buddy ook kennis maakt met het gezin, of minstens de ouder(s) of begeleider van de leerling. Neem ook hier je tijd om deze mensen te leren kennen. Ze vertrouwen je een waardevolle schat toe.

Daarna kan je de doelstellingen of te behandelen leerstof bespreken, vragen beantwoorden en praktische afspraken maken. Zorg dat je na het gesprek een duidelijke focus hebt om mee van start te gaan en noteer die.

De checklist ‘Kennismaking’ onder de knop “Opleiding” bij rubriek Materialen kan je hierbij ondersteunen.

Positieve relaties tussen alle partners (de buddy, de school, de leerling, de ouders …) uitbouwen en onderhouden versterkt de impact van de buddywerking. De manier waarop de buddybegeleiding als leerkans wordt uitgelegd aan leerlingen en hun familie is van cruciaal belang. Het vergroot hun toekomstige leerkansen. Samen met de opleidingen en/of de lokale buddywerkingen kunnen scholen nadenken over een aantrekkelijke manier om de buddy(werking) voor te stellen.

Leerachterstand wegwerken is een complex gegeven. Leren is niet louter een cognitief proces. Wanneer je met de leerling een warme, respectvolle band kan opbouwen zal hij/zij sneller tot leren komen. Een relatie uitbouwen met je leerling vergt tijd. Doordat je de leerling een langere periode zal ondersteunen is hier ruimte voor.
Tijd maken om contact te maken met je leerling in élke sessie draagt bij tot leerwinst op korte én lange termijn. Van bijvoorbeeld eenvoudigweg “Hoe is het nog met je?”, “Wat vond je fijn aan de schooldag vandaag?”…

Je kan een luisterend oor bieden wanneer de leerling je iets persoonlijk vertelt. Wees ook duidelijk en transparant: de socio-emotionele opvolging gebeurt door de school en is niet jouw verantwoordelijkheid. Zorg daarom dat je weet wie dit op school opvolgt. Beloof nooit aan een leerling dat je iets voor jou zal houden, je hebt geen beroepsgeheim.

Anderzijds is het ook belangrijk dat je (zeker oudere leerlingen) zoveel mogelijk eigenaarschap geeft over hun probleem. Moedig hen in eerste instantie aan om naar de leerlingenbegeleiding te stappen. Eventueel kan je even meegaan tot aan het lokaal. Wil de leerling dat niet, dan kan de volgende zin helpen: “Ik ga je verhaal niet zelf vertellen, maar ik ga wel doorgeven aan de school dat ik me zorgen maak”. Zo leg je de brug waar de leerling over kan wandelen.

Een vaste opbouw helpt. Je kan die zelf op papier zetten en telkens aanstrepen wanneer je een volgende stap zet:

• Hoe gaat het? Wat wil de leerling nog even kwijt voor je start?
• Waar gaan we het vandaag over hebben?
• Wat weet de leerling er nog over?
• Aanbrengen van nieuwe leerstof.
• Begeleid inoefenen.
• Zelfstandig laten oefenen.
• Inschatten met de leerling of hij/zij het begrepen heeft en kijken welke de volgende stappen zijn.

Je zal je leerling een hele periode begeleiden. Bespreek aan het begin van het traject met de school hoe het traject afgerond wordt. Dat kan op verschillende manieren:

• een gesprek met de leerling en iemand van de school
• een terugkoppeling met de vakleerkracht of titularis
• een moment waarop de school alle buddy’s uitnodigt en elke buddy een eindreflectie kan geven over de begeleiding.

Je leerling en zijn/haar familie zal het zeker appreciëren als je met zorg vertrekt. Een eindverslag waarin je de groei van de leerling beschrijft, een persoonlijke noot, een anekdote uit de buddybegeleiding… het zijn allemaal kleine zaken die de leerling het gevoel kunnen geven dat je er voor hem/haar was.

de leerling: Geregeld feedback geven is een manier van evalueren en zicht houden op het leerproces van je leerling. Je kiest een vorm afhankelijk van de leeftijd en mogelijkheden van de leerling. Aarzel niet om veelvuldig aan te geven wat goed is, warm bij te sturen waar het fout loopt en duidelijke volgende stappen te benoemen. Leerlingen die al meer gevorderd zijn kan je zelf over die volgende stappen laten nadenken.

de ouders: Stem af met de school of ze verwacht dat jij contact neemt met de ouders. Als dit zo is, kan je de ouders betrekken door te vragen wat er goed loopt en welke de uitdagingen volgens hen zijn. Zo krijg je een volledig beeld van de situatie van jouw leerlingen. Hen bellen of langsgaan loont echt de moeite. Andere opties zijn communiceren via Smartschool of het opsturen van een Google form met enkele vragen. Een combinatie van beide zorgt voor een efficiënt en effectief contact.

de leerkracht: Op de overeengekomen tijdstippen breng je de leerkracht op de hoogte van de leervorderingen van de leerling(-en). Je bespreekt samen of en welke inhoudelijke bijsturingen nodig zijn om leerwinst te optimaliseren.

de school: Ben je ziek, verhinderd en kan de geplande begeleidingssessie niet doorgaan? Neem contact op met de contactpersoon op school zodat de leerling tijdig op de hoogte gesteld wordt. Aan het einde van het traject koppel je terug over hoe alles verlopen is.

de opleiding: studenten die de buddybegeleiding opnemen in het kader van hun stage, krijgen via hun opleiding alle informatie over wat van hen verwacht wordt.

de lokale buddywerking: lokale buddywerkingen hebben vaak een duidelijke communicatiestructuur.

Je inzetten om de leerachterstand bij leerlingen weg te werken getuigt van je maatschappelijk engagement. Ongetwijfeld zullen bepaalde situaties je extra raken, zal je je zorgen maken over persoonlijke verhalen. Je flexibel opstellen, reflecteren en bijsturen van nieuwe manieren om in verbinding te staan met je leerlingen, verloopt niet zonder slag of stoot.

Concreet kan je deelnemen aan de intervisies van Leerbuddy Vlaanderen. In die sessies kan je terecht met je praktijk- en leervragen en in interactie gaan met andere Leerbuddy’s.

De opleiding begeleidt haar studenten inhoudelijk en didactisch volgens het eigen programma.

Leerbuddy Vlaanderen ondersteunt samen met de scholen, lerarenopleidingen en regionale buddywerkingen de buddy’s. Naast de vraag-en-antwoordrubriek biedt zij diverse materialen aan. Buddy’s worden uitgenodigd om deel te nemen aan de intervisies.

Een Leerbuddywerking uitbouwen kan in het kader van een verplicht opleidingsonderdeel.
Het kan een basisverwachting zijn of deel uitmaken van een keuzeproject tussen andere maatschappelijke stages en projecten.
De opleiding bepaalt zelf hoe en in welke mate ze invulling geeft aan de aanbevelingen in deze vraag-en-antwoordrubriek, wat ze verstaan onder een kwaliteitsvolle Leerbuddy- of tutorwerking. Dit helpt de selectie en vorming van de Leerbuddy’s scherp te stellen.
Handig is alvast dat er één persoon aanspreekpunt is voor de buddywerking binnen je opleiding.

Keuzevrijheid is cruciaal bij nieuwe samenwerkingsverbanden.

Wetenschappelijk onderzoek toont dat gediplomeerde leerkrachten en professionele tutors de grootste impact hebben bij het wegwerken van leerachterstand. Hieronder vallen de studenten in lerarenopleiding (bachelors en educatieve masters) en vrijwilligers met pedagogische achtergrond.

Training tot leerbuddy:
Naast de lerarenopleiding wordt opleiding van de student tot Leerbuddy sterk aanbevolen.
Hier kan gedacht worden aan:

• begripsvorming en kennis over het vergroten van de betrokkenheid van kwetsbare leerlingen en leerlingen die moeilijk(er) leren
• factoren die hinderend/stimulerend werken om leerbegeleiding toe te staan
• extra vorming en ondersteuning naargelang de keuze voor een lesmodel (fysisch, online, blended learning), groepsgrootte (een-op-een of kleine groep) en groepssamenstelling
• leermethoden en strategieën bij lesgeven aan leerlingen met bijzondere kenmerken
• leerstrategieën die leerlingen ondersteunen bij zelfstandigheid
• leren gestructureerde feedback geven – vorm afhankelijk van de leeftijd en mogelijkheden van de leerling
  …

Matching Leerbuddy – leerling:
verloopt via de zoekmachine op de website. Bij de matching van de buddy en de leerling hou je rekening met het profiel, het ervaringsniveau  en de vereiste deskundigheid van de student. Deze elementen zijn bepalend voor de graad van ondersteuning door de opleiding en de school.

Leerbuddy Vlaanderen ondersteunt de professionalisering van de buddy door het aanbieden van thematische materialen en intervisies.

Scholen, opleidingen en lokale werkingen kunnen zich laten inspireren door de poster “Leerstrategieën met impact”.

• De opleiding zorgt voor de didactische en pedagogische vorming van de student-Leerbuddy.
• Overweeg om een lerend netwerk voor buddy’s binnen de opleiding op te zetten en/of hen samen te brengen in intervisie-sessies. Dit professioneel leernetwerk laat toe om zowel kennis te delen voor de Leerbuddy lessen (lesvoorbereidingen, feedback instrumenten, bijsturingsmateriaal, effectmeting) als peer-to-peer ondersteuning te krijgen.
• Zorg voor een duidelijke briefing voor de Leerbuddy’s over wat van hen verwacht wordt.

Het staat de opleiding uiteraard vrij om hier zelf een systeem voor te ontwikkelen.
De coördinator van de opleiding of de regionale buddy organisatie bezorgt de Leerbuddy de contactgegevens van de school waarmee hij/zij zal samenwerken en omgekeerd.
De contactpersoon in de school begeleidt de samenwerking tussen de leerkracht en de Leerbuddy door afspraken te formuleren en zorgt voor de nodige logistieke ondersteuning. Wat er tussen de Leerbuddy en de school afgesproken wordt kan geformaliseerd worden in een afsprakennota, terug te vinden onder de knop “Opleiding” rubriek Materialen.

Leerbuddy Vlaanderen kan helpen om scholen te zoeken waar je studenten of vrijwilligers zich kunnen inzetten als Leerbuddy. Contacteer hiervoor je regioverantwoordelijke.

• Thematisch materiaal
  Je studenten vinden een uitgebreid gamma aan materiaal per thema op de website terug dat ze kunnen raadplegen om zich voor de bereiden.
• Intervisies
  Je studenten kunnen deelnemen aan intervisiemomenten om ervaringen te delen of wanneer ze tegen een probleem botsen.
• Zichtbaarheid
  Zie je je buddy- of tutorwerking graag vermeld op de website of wil je deze laten opnemen in de zoekmachine? Stuur een mail naar de regioverantwoordelijke of meld je aan.

Heel wat leerlingen hebben leerachterstand opgelopen. De coronacrisis heeft de verschillen tussen leerlingen nog duidelijker en groter gemaakt. Jammer genoeg zijn er niet genoeg Leerbuddy’s voor iedereen.

Scholen zijn het best geplaatst om een weloverwogen keuze te maken op basis van de bestaande evaluatiecyclus van leerlingen. Het centrale uitgangspunt bij die afweging is dat Leerbuddy zich voornamelijk richt tot leerlingen die een zichtbare leerachterstand opgelopen hebben tegenover hun klasgenoten en nog niet kunnen rekenen op andere externe begeleiding.

Daarom suggereren wij om in eerste instantie te focussen op de volgende doelgroepen:

Kleuteronderwijs:

• Kinderen van de derde kleuterklas met achterstand op het vlak van lees-, schrijf- en rekenvoorwaarden.

Lager onderwijs:

• Leerlingen van het eerste leerjaar met achterstand op het vlak van basisvaardigheden (taal- en rekenvaardigheden).
• Leerlingen van het zesde leerjaar voor wie het behalen van een getuigschrift lager onderwijs in gevaar komt.

Secundair onderwijs:

• Leerlingen uit de eerste graad (taalvaardigheid en wiskundige vaardigheid), basisgeletterdheid.
• Leerlingen uit de andere schakeljaren die voor een overgang staan: 4e jaar en 6e jaar (vakspecifieke ondersteuning in functie van hun doorstudeermogelijkheden).

Buitengewoon onderwijs:

• BuBaO: wanneer getuigschrift basisonderwijs alsnog haalbaar is met hulp van een Leerbuddy.
• BuSO OV4 (cfr. criteria SO).

De reflectiedocumenten onder de knop “Opleiding” rubriek Materialen kunnen inspireren om de beginsituatie van je leerlingen in kaart te brengen op basis van de schooleigen evaluaties.

Tutoring of een-op-een-begeleiding is een effectieve ingreep om leerachterstand weg te werken. Een Leerbuddy kan worden ingezet voor de remediëring van leerstof bij leerlingen die een achterstand opgelopen hebben. We leggen hier vooral de nadruk op basisvaardigheden, taal en wiskunde. Het werken aan executieve functies en digitale vaardigheden is zeker ook van belang, maar gebeurt best vakgerelateerd. Voor leerlingen van het 4e en het 6e jaar secundair kan de focus liggen op vakspecifieke inhouden en academische vaardigheden.
Een Leerbuddy kan ingezet worden om één leerling of een klein groepje leerlingen (3) met hetzelfde doel extra instructie, begeleiding en inoefening te geven.
Het is dus niet de bedoeling dat je als school de buddy inzet om toezicht te doen, huistaken en toetsen te laten verbeteren.

Kwalitatief onderwijs in de klas blijft het allerbelangrijkste. Inzetten van een Leerbuddy is slechts een aanvulling. Het is belangrijk om met de Leerbuddy(‘s) die ingezet worden op jouw school af te spreken wat je van hen wel en niet verwacht.

Om de kwaliteit te garanderen, vinden we het belangrijk dat Leerbuddy’s een basis aan pedagogisch-didactische expertise hebben. Een Leerbuddy is ofwel een student uit de lerarenopleiding die de rol van buddy opneemt als onderdeel van zijn opleiding, ofwel een vrijwilliger. Die vrijwilliger kan een student zijn (in een onderwijsgerelateerd of sociaal domein) of iemand met een pedagogisch bekwaamheidsbewijs (lerarenopleiding gevolgd, leraar op pensioen).

Daarnaast verklaren Leerbuddy’s op eer dat ze een Uittreksel uit het Strafregister Model 2 kunnen voorleggen voor het werken met minderjarigen.

Andere competenties zijn:

• empathisch zijn
• vlot mondeling en schriftelijk communiceren
• oplossingsgericht denken en handelen
• gestructureerd werken
• positief en toekomstgericht zijn
• maatschappelijk geëngageerd zijn
• verbindend werken
• initiatief nemen
• reflecteren over je eigen handelen

De Leerbuddy werkt met leerlingen uit een kwetsbare thuissituatie, leerlingen met een andere thuistaal dan het Nederlands, leerlingen met leer- of ontwikkelingsstoornissen… De Leerbuddy heeft pedagogische kennis nodig om deze kwetsbare leerlingen met nieuwe energie in hun leerproces te laten stappen.

Leerbuddy Vlaanderen ondersteunt de professionalisering van de Leerbuddy door het aanbieden van materialen, deelname aan de intervisies en het volgen van online modules.

Via de zoekmachine.

Om het meeste effect en leerwinst te bereiken, wordt de buddywerking best ingepast in de werking van de school. Hierbij kan je als school wel rekening houden met een aantal inzichten uit wetenschappelijk onderzoek. De poster “10 gouden tutortips” biedt een houvast om tutoring in je school vorm te geven. Je vindt het terug onder de knop “Opleiding” rubriek Materialen.

• Kwalitatief onderwijs in de klas blijft het allerbelangrijkste. Inzetten van een leerbuddy is slechts een aanvulling, die vooral voor leerlingen uit een kansarm milieu effectief blijkt.
• Het effect van de leerbuddy is het grootst als die tijdens de schooldag ingezet wordt, maar niet ten koste van belangrijke instructielessen in de klas of telkens tijdens dezelfde vakken/leergebieden.
• Het grootste effect geeft het werken in blokken van verschillende sessies gedurende een langere periode bv. sessies van 30’ tot 60’ (afhankelijk van de leeftijd) gedurende 6 à 12 weken. Meer mag natuurlijk ook.
• Voor elke begeleiding wordt een vooropgesteld doel nagestreefd. Inzetten op deelvaardigheden levert het meeste leerwinst op bij buddybegeleiding.
• Een-op-eenbegeleiding heeft het meeste effect, behalve voor taal.
• Het werken in een groepje van leerlingen met dezelfde onderwijsbehoeften kan ook als het om een meer ervaren Leerbuddy gaat. Het effect hiervan verkleint echter vanaf meer dan 6 leerlingen.

Als school denk je best na over een aantal praktische zaken:

• Infrastructuur: waar kan de Leerbuddy zitten met een leerling?
• Materiaal: handboeken, lesmateriaal, kopiëren, internet, … voorzien voor de Leerbuddy
• Welke info over de school heeft de Leerbuddy nodig om te kunnen meedraaien?
  …

Het is goed om op school één verantwoordelijke aan te duiden die het overzicht van alle Leerbuddy-begeleidingen bijhoudt en contactpersoon is voor alle partners.

Het sjabloon ‘Afsprakennota tussen school & Leerbuddy’ kan gebruikt worden als checklist bij het maken van praktische afspraken met de Leerbuddy. Je vindt het terug onder de knop “Opleiding” rubriek Materialen.

Als school heb je het beste zicht op het leerproces van je leerlingen. Op basis van de beginsituatie formuleer je als school een aantal concrete doelstellingen die je wil bereiken met de leerling via de Leerbuddy-begeleiding. Dit zijn goede uitgangspunten bij het inhoudelijk vormgeven van het traject:

• Hoe concreter de doelen geformuleerd zijn, hoe gemakkelijker ze te evalueren zijn. Evalueren gaat gemakkelijker als je vooraf nadenkt over hoe je dat zal aanpakken.
• Als de Leerbuddy zijn/haar aanpak afstemt op de werkwijze uit de klas, is de kans op leerwinst het grootst. Structureel overleg voorzien tussen de buddy en de leerkracht(en) is dus aangewezen.
• Positieve relaties tussen alle partners hebben een positief effect op de leervorderingen van de leerling. Het is dus zeker zinvol om tijd te voorzien voor het opbouwen van een vertrouwensband tussen buddy en leerling en om te investeren in een goede relatie met ouders.
• Het werken aan executieve functies en digitale competenties gebeurt best vanuit leerinhoud.

Het sjabloon ‘Afsprakennota tussen school & Leerbuddy’ kan gebruikt worden als checklist bij het maken van praktische afspraken met de Leerbuddy. Je vindt het terug onder de knop “Opleiding” rubriek Materialen.

Als school ben je het meest geschikt om een centrale rol op te nemen binnen de communicatieprocessen. Heldere en transparante communicatie naar alle partners binnen dit Leerbuddytraject zorgt voor een grotere kans op slagen.
Het is goed om op school één verantwoordelijke aan te duiden die het overzicht van alle Leerbuddy-begeleidingen bijhoudt en contactpersoon is voor alle partners.

1. De school als communicator met de opleiding en/of lokale buddywerking
   Samen met de universiteit en of hogeschool wordt de inzetbaarheid van de Leerbuddy besproken en vastgelegd in een engagementsverklaring.
   Als school heb je best ook een duidelijk zicht op hoe deze buddystage past binnen de opleiding van de Leerbuddy en hoe je met de opleiding communiceert over de prestaties van de student.
2. De school als communicator met de Leerbuddy
   Zowel de praktische als inhoudelijke afspraken met de Leerbuddy, leg je best vast op papier. Het sjabloon ‘Afsprakennota tussen school & Leerbuddy’ kan hierbij helpen. Positieve relaties tussen alle partners hebben een positief effect op de leervorderingen van de leerling. Voorzie tijd waarin de leerkracht(en) met de Leerbuddy kan overleggen.
3. De school als communicator naar de leerkrachten
   De verantwoordelijke van de school informeert alle leerkrachten van de betrokken leerling en is aanspreekpunt voor alle partners.
4. De school als communicator naar de ouders
   Onderzoek toont aan dat ouderbetrokkenheid een positief effect heeft op de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen. Het betrekken van ouders in het traject van hun kind is noodzakelijk en de school is dé partner om dit te realiseren.
5. De school als communicator naar de leerling
   De leerling staat centraal binnen zijn eigen leerproces. Transparante communicatie over het waarom en het hoe van de Leerbuddy is onontbeerlijk. Als school maak je afspraken over wie best praat met de leerling over:
   – de bedoeling van het traject met de Leerbuddy
   – de doelen die nagestreefd worden
   – de verwachtingen tegenover de leerlingen
   – de communicatie met de ouders van de leerling
   – de vorderingen die de leerling maakt.Uiteraard is de aanpak van deze gesprekken afhankelijk van de leeftijd van de leerling.

   Je denkt als school ook best na over welke communicatiekanalen je gebruikt om te informeren en te rapporteren aan alle partners.

   Om de motivatie bij leerlingen te vergroten en om stigmatiseren te vermijden, wordt de Leerbuddy-werking op school liefst op een positieve en aantrekkelijke manier voorgesteld.

   De poster ‘Het belang van positief communiceren’ kan je hierbij inspireren. Je vindt het terug onder de knop “Opleiding” rubriek Materialen.

Website
Op de website van Leerbuddy Vlaanderen vinden scholen heel wat achtergrondinfo, praktische tips en documenten ter inspiratie.

Webinars
Tijdens onze webinars lichten we de inhoud van onze ondersteuning toe en kan je vragen stellen. In de agenda  vind je het overzicht van deze webinars. Wie zich inschrijft, krijgt een link toegestuurd naar de online vergaderplek.

Intervisie voor scholen
Gespreid over het schooljaar brengen we de verantwoordelijken voor buddy-en tutorwerking binnen scholen samen tijdens 6 intervisie momenten. Gedurende anderhalf uur bespreken we hoe elk van de werkingen eruit ziet, wat goed werkt, op welke uitdagingen coördinatoren soms botsen en hoe ze daarmee kunnen omgaan. Het delen van goede praktijken staat centraal. Interesse om deel te nemen? Meld je aan via de knop “Opleiding”. We houden je op de hoogte.

Overzicht
Scholen vinden op de website een overzicht van de verschillende initiatieven waarop ze beroep kunnen doen in hun regio. Is er nog geen bestaande buddywerking, maar zijn er wel vrijwilligers die zich hebben aangemeld? Dan bundelen we die per 5 en kan een school beroep doen op zo’n team van 5 leerbuddy’s.
We leggen de centrale regie over het leerproces van leerlingen bij de scholen. Enkel scholen kunnen aanspraak maken op een team van 5 Leerbuddy’s via de website.

Regioverantwoordelijke
Heb je nog vragen? Zoek je nog andere ondersteuning? Contacteer de regioverantwoordelijke van jouw provincie!

Om de kwaliteit te garanderen, vinden we het belangrijk dat Leerbuddy’s een basis aan pedagogisch-didactische expertise hebben. Een Leerbuddy is ofwel een student uit de lerarenopleiding die de rol van buddy opneemt als onderdeel van zijn opleiding, ofwel een vrijwilliger. Die vrijwilliger kan een student zijn (in een onderwijsgerelateerd of sociaal domein) of iemand met een pedagogisch bekwaamheidsbewijs (lerarenopleiding gevolgd, leraar op pensioen).

Het staat jullie natuurlijk volledig vrij om als lokale werking andere criteria te hanteren.

De Leerbuddy’s verklaren op eer dat ze een Uittreksel uit het Strafregister Model 2 kunnen voorleggen voor het werken met minderjarigen.

Andere competenties zijn:

• empathisch zijn
• vlot mondeling en schriftelijk communiceren
• oplossingsgericht denken en handelen
• gestructureerd werken
• positief en toekomstgericht zijn
• maatschappelijk geëngageerd zijn
• verbindend werken
• initiatief nemen
• reflecteren over je eigen handelen

De Leerbuddy werkt met leerlingen uit een kwetsbare thuissituatie, leerlingen met een andere thuistaal dan het Nederlands, leerlingen met leer- of ontwikkelingsstoornissen… De Leerbuddy heeft pedagogische kennis nodig om deze kwetsbare leerlingen met nieuwe energie in hun leerproces te laten stappen.

Leerbuddy Vlaanderen ondersteunt de professionalisering van de Leerbuddy door het aanbieden van materialen, deelname aan de intervisies en het volgen van online modules via de Leerbuddy Academie.

Vrijwillige Leerbuddy’s die zich aanmelden bij Leerbuddy Vlaanderen worden steeds doorverwezen naar de lokale buddywerkingen.

Wetenschappelijk onderzoek toont dat gediplomeerde leerkrachten en professionele tutors de grootste impact hebben bij het wegwerken van leerachterstand. Hieronder vallen de studenten in lerarenopleiding (bachelors en educatieve masters) en vrijwilligers met pedagogische achtergrond.

Training tot Leerbuddy:
Naast de lerarenopleiding wordt opleiding van de student tot Leerbuddy sterk aanbevolen.

Ook lokale buddywerkingen kunnen hun vrijwilligers professionalisering aanbieden.
Hier kan gedacht worden aan:

• begripsvorming en kennis over het vergroten van de betrokkenheid van kwetsbare leerlingen en leerlingen die moeilijk(er) leren
• factoren die hinderend/stimulerend werken om leerbegeleiding toe te staan
• extra vorming en ondersteuning naargelang de keuze voor een lesmodel (fysisch, online, blended learning), groepsgrootte (een-op-een of kleine groep) en groepssamenstelling
• leermethoden en strategieën bij lesgeven aan leerlingen met bijzondere kenmerken
• leerstrategieën die leerlingen ondersteunen bij zelfstandigheid
• leren gestructureerde feedback geven – vorm afhankelijk van de leeftijd en mogelijkheden van de leerling
• …

Matching Leerbuddy – leerling:
Bij de matching van de Leerbuddy met de leerling hou je rekening met het profiel, het ervaringsniveau en de vereiste deskundigheid van de student. Deze elementen zijn bepalend voor de graad van ondersteuning door de opleidingen/of lokale buddywerking en de school.

Leerbuddy Vlaanderen ondersteunt de professionalisering van de Leerbuddy door het aanbieden van materialen, intervisies en online modules via de Leerbuddy Academie.

Scholen, opleidingen en lokale buddywerkingen kunnen zich laten inspireren door de poster ‘Leerstrategieën met impact’. Je vindt dit materiaal terug onder de knop “Opleiding” op de website. (check definitieve plaats op site)

Het sjabloon ‘Checklist Opstart Leerbuddytraject School & Opleiding/buddywerking’ kan gebruikt worden bij het maken van praktische afspraken. Je vindt het terug onder de knop “Opleiding” rubriek Materialen op de website.

Uit gesprekken met bestaande werkingen en uit literatuurstudie blijkt dat volgende succesfactoren bepalend zijn voor een buddywerking.

• een goede selectie van leerlingen: selecteer de leerlingen bewust en motiveer hen om deel te nemen aan de begeleiding
• kwaliteit van de buddy, competenties: Leerbuddy’s hebben de nodige achtergrondkennis over leren (ook van specifieke doelgroepen), over hun vak en over het opbouwen van een positieve relatie met hun buddy-leerling
• duur traject: buddybegeleidingen tonen positieve effecten op leerwinst vanaf een duur van 6 tot 12 weken (minstens).
• duur buddybegeleiding: een buddybegeleiding is relatief kort (30 tot 60 minuten).
• moment van de sessie: de buddybegeleiding gaat niet door vlak na een vermoeiende lessenmarathon. Bij voorkeur is er ruimte tijdens de schooldag.
• samenwerking en communicatie buddy, ouders en school
• positieve relaties en open communicatie tussen alle betrokken partners.

Keuzevrijheid is cruciaal bij nieuwe samenwerkingsverbanden.

Gemeenten, steden die nog geen buddywerking hebben kunnen samenwerken met een beperkt aantal scholen met veel kwetsbare jongeren en bieden daar zoveel mogelijk ondersteuning. Deelname aan de Lerende Netwerken brengen hen in contact met bestaande buddywerkingen. Hun expertise kan inspirerend zijn voor nieuwe werkingen.

De checklist ‘Overleg opleiding/buddywerking & school’ biedt een leidraad om tot duidelijke afspraken te komen bij de opstart van een samenwerking. Je vindt het terug onder de knop “Opleiding” rubriek Materialen.

Website
Op de website vinden buddywerkingen heel wat achtergrondinfo, praktische tips en documenten ter inspiratie.

Webinars
Tijdens de webinars lichten we de inhoud van onze ondersteuning toe en kan je vragen stellen. In onze agenda vind je het overzicht van deze webinars. Wie zich inschrijft, krijgt een link toegestuurd naar de online vergaderplek.

Intervisie voor coördinatoren
Gespreid over het schooljaar brengen we de coördinatoren van buddy-en tutorwerkingen samen tijdens 6 intervisie momenten. Gedurende anderhalf uur bespreken we hoe elk van de werkingen eruit ziet, wat goed werkt, op welke uitdagingen coördinatoren soms botsen en hoe ze daarmee kunnen omgaan. Het delen van goede praktijken staat centraal. Interesse om deel te nemen? Meld je aan via de knop “Opleiding”. We houden je op de hoogte.

Zichtbaarheid
Zie je je buddy- of tutorwerking graag vermeld op deze website? Registreer je via de Home pagina.

Regioverantwoordelijke
Heb je nog vragen? Zoek je nog andere ondersteuning? Contacteer de regioverantwoordelijke van jouw provincie!